Tinh dầu (Essential Oils) là gì? Công dụng và cách dùng đúng

Essential oils hay tinh dầu thường được sử dụng trong liệu pháp mùi hương, một dạng thuốc thay thế sử dụng chiết xuất thực vật để hỗ trợ sức khỏe và tinh thần. Bài viết này giải thích tất cả những gì bạn cần biết về tinh dầu bao gồm khái niệm tinh dầu là gì, công dụng và cách sử dụng của chúng.

Nội dung bài viết:

Essential Oils hay Tinh dầu là gì?

Về mặt khoa học, tinh dầu là các hợp chất đậm đặc được chiết xuất từ các loại cây thơm để thu được mùi hương, hương vị và các lợi ích tự nhiên của loại cây đó. Bạn sẽ tìm thấy những hợp chất cực mạnh này trong hạt, hoa, vỏ cây, rễ, lá, thân, vỏ, quả và nhựa cây. Ví dụ, trong trái cây họ cam quýt, tinh dầu được chiết xuất từ vỏ của chúng.

Có nhiều người còn xem tinh dầu là tinh túy của cây cỏ, là sự chắt lọc nguồn năng lượng sống tinh khiết nhất của tự nhiên. Những loại dầu này đã nâng cao cuộc sống trong hàng ngàn năm, với những công dụng và lợi ích mới vẫn đang được khám phá cho đến ngày nay.

Trong các loài thực vật được chiết xuất, các loại tinh dầu tạo ra mùi hương đặc trưng của từng loài thực vật đó cùng với các lợi ích khác.

Ví dụ, thực vật phụ thuộc vào mùi hương của chúng để thu hút côn trùng thụ phấn và đẩy lùi động vật ăn thịt. Sau khi được chiết xuất, các loại tinh dầu thường sẽ có mùi hương mạnh hơn so với trong tự nhiên và từ đó chúng có tác dụng tốt hơn.

Để tận dụng những lợi ích của tinh dầu, bạn có thể thoa chúng lên da sau khi pha loãng với các loại dầu nền, kem và nước thơm khác. Một số lợi ích khác đến từ việc khuếch tán hương thơm hấp dẫn của các loại dầu này trong không gian sống hoặc không gian làm việc của bạn bằng máy khuếch tán tinh dầu.

Một số loại dầu thậm chí có ăn được và được sử dụng để tạo hương vị cho thức ăn và đồ uống. Tất nhiên, các chất chiết xuất đậm đặc như tinh dầu nên được xử lý cẩn thận. Hãy chắc chắn luôn kiểm tra các nhãn của chúng để được hướng dẫn về cách sử dụng. Hãy hỏi bác sĩ nếu bạn không chắc loại dầu cụ thể nào phù hợp với mình.

Các phương pháp chiết suất tinh dầu phổ biến hiện nay

Trong ngành công nghiệp sản xuất tinh dầu, có rất nhiều phương pháp để chiết xuất ra tinh dầu tuy nhiên phổ biến nhất trong các hoạt động thương mại là 2 phương pháp: chưng cất hơi nước và ép lạnh.

Chưng cất hơi nước (Steam distillation)

Chưng cất hơi nước là cách phổ biến nhất để chiết xuất tinh dầu.

Hỗn hợp bao gồm nguyên liệu để chiết xuất tinh dầu và nước được gia nhiệt phía bên dưới.
Nồi chưng cất hơi nước.
Sau khi gia nhiệt, tinh dầu ở thể khí và hơi nước sẽ được tách ra khỏi hỗn hợp.
Chúng sẽ đi qua hệ thống làm mát. Tại đây, hơi nước và tinh dầu sẽ chuyển về thể lỏng, và chúng sẽ bị tách ra (do không hòa tan vào nhau).
Tách 2 hỗn hợp nước và tinh dầu, ta được tinh dầu nguyên chất.

Các công ty tinh dầu khác nhau sẽ sử dụng các phương pháp chưng cất với một số quy trình khác nhau. Tinh dầu chứa hàng trăm phân tử nhỏ tinh thể có lợi. Chúng bị tác động bởi nhiệt và áp suất, điều này sẽ phá hủy các thành phần có lợi này. Đó là lý do tại sao dù sự thay đổi nhỏ nhất về nhiệt độ hoặc áp suất cũng có thể làm thay đổi thành phần hóa học của dầu. Quá trình biến đổi càng ít, hàng lượng tinh dầu càng nhiều.

Ép lạnh (cold pressing)

Các công ty sản xuất dầu thương mại thường sử dụng phương pháp ép lạnh để chiết xuất dầu từ các loại trái cây có múi như chanh, bưởi, cam và quýt. Ép lạnh được ưu tiên hơn với những nguyên liệu này vì các phương pháp chiết xuất dầu khác có thể làm giảm chất lượng của dầu.

Trước đây, ép lạnh được thực hiện bằng tay. Ngày nay, vỏ của trái cây có múi được đặt trong một thùng chứa có gai làm thủng vỏ trong một thiết bị quay. Các lỗ thủng giải phóng tinh dầu của vỏ, sau đó tinh dầu này được thu thập và tách ra khỏi.

Tinh dầu hoạt động như thế nào?

Vậy tinh dầu hoạt động như thế nào? Có ba cách chính mà các thành phần có lợi trong tinh dầu có thể tương tác với cơ thể bạn: thơm qua các dây thần kinh khứu giác, tiếp xúc trực tiếp qua da và qua đường tiêu hóa. Không phải mọi loại dầu đều thích hợp để tiếp xúc trực tiếp với da (cần pha loãng nồng độ trước khi thoa vào da) và chỉ một số loại dầu nhất định là an toàn khi uống. Luôn kiểm tra hướng dẫn trên nhãn để xem phương pháp nào phù hợp nhất với loại dầu mà bạn đang sử dụng.

Aromatically: Hít mùi hương qua khứu giác

Sử dụng mũi để hít mùi hương của tinh dầu có thể kích thích cơ thể ở nhiều mức độ khác nhau. Bạn sẽ thấy rằng khi hít phải một mùi hương nào đó, cơ thể bạn sẽ phản ứng với chúng mà bạn không hề hay biết. Chỉ cần hít vào hoặc sử dụng các phương pháp khuếch tán mùi hương, Bạn có thể gợi lên bầu không khí mong muốn hoặc thậm chí nhớ lại ký ức thời thơ ấu thông qua hệ viền—trung tâm trí nhớ, cảm xúc và hành vi của não bộ. Sử dụng dầu thơm là một cách tuyệt vời để gặt hái những lợi ích của tinh dầu và tác động tích cực đến tâm trí, cảm xúc của Bạn.

Topically: sử dụng trực tiếp trên da

Tinh dầu cũng có thể hoạt động tại chỗ thoa lên trên da, nơi chúng có thể được hấp thụ vào cơ thể. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng các loại tinh dầu có tác dụng cực kỳ mạnh và bạn nên thận trọng khi thoa một loại tinh dầu mới lên da, đặc biệt nếu bạn có làn da nhạy cảm.

Hãy test thử một lượng nhỏ để xem phản ứng của chúng với da bạn. Ví dụ, bạn chỉ cần nhỏ một hoặc hai giọt tinh dầu cần test vào cẳng tay. Bất kỳ phản ứng nào lạ sẽ thường xảy ra trong vòng một hoặc hai giờ.

Nếu bạn gặp phản ứng xấu với tinh dầu, hãy thoa dầu nền lên vùng bị ảnh hưởng thay vì xà phòng và nước. Dầu vận chuyển là các loại dầu trung tính, có nguồn gốc từ thực vật như dầu hạnh nhân hoặc dầu dừa. Chúng thường được sử dụng để pha loãng nồng độ của tinh dầu. Dầu nền được khuyên dùng thay vì nước vì dầu hòa tan trong chất béo.

Điều quan trọng là phải giữ tinh dầu tránh xa các vùng nhạy cảm của cơ thể bao gồm mắt, tai và các vùng mô mềm khác.

Internally: đưa vào bên trong cơ thể

Hương thơm phong phú của một số loại tinh dầu có thể tạo thêm hương vị thơm ngon cho công thức nấu ăn của bạn! Không phải tất cả các loại dầu đều có thể ăn được, nhưng một số loại được coi là chất bổ sung chế độ ăn uống.

Ví dụ: bạn có thể thêm một ít dầu Chanh vào salsa tươi hoặc nước xốt yêu thích của bạn.

Chỉ cần nhớ rằng những loại dầu này cực kỳ mạnh mẽ—một giọt có thể đủ với công thức nấu ăn của Bạn! Một cách để thêm tinh dầu vào thức ăn là nhúng tăm vào dầu và trộn vào món ăn hoặc đồ uống của bạn. Nếu bạn thêm dầu vào đồ uống, hãy đảm bảo rằng bạn sử dụng chai thủy tinh hoặc thép không gỉ, vì dầu sẽ làm biến chất nhựa.

Công dụng và lợi ích của tinh dầu

Mặc dù từ thời cổ đại đến nay đã ghi lại những công dụng và lợi ích tuyệt vời của tinh dầu, tuy nhiên phong trào sử dụng tinh dầu hiện nay vẫn được coi là một xu hướng mới. Với sự giúp sức của các nghiên cứu khoa học ngày càng nhiều về lĩnh vực này, các loại tinh dầu càng được người tiêu dùng biết đến và sử dụng rộng rãi hơn.

Trong suốt lịch sử, các loại tinh dầu đã được ứng dụng vào các hoạt động tâm linh, tôn giáo và thiền định. Chúng cũng được sử dụng nhiều trong liệu pháp hương thơm (hay còn gọi là aromatherapy), mỹ phẩm, chăm sóc cá nhân và chế biến thực phẩm. Ngày nay, các nhà sản xuất dựa vào các loại tinh dầu để tạo ra hương thơm cho nước hoa và kem dưỡng da. Có hàng trăm loại tinh dầu, mỗi loại có những lợi ích và công dụng riêng.

Nhiều người sử dụng tinh dầu để làm thơm nhà cửa, làm mới đồ giặt, tạo hương vị cho thức ăn và đồ uống…. Các thử nghiệm lâm sàng cũng đang được thực hiện để nghiên cứu xem liệu rằng các loại tinh dầu này có thể giúp làm giảm các chứng stress hàng ngày, thúc đẩy giấc ngủ ngon, v.v. hay không, mặc dù vậy vẫn cần nhiều thử nghiệm hơn để xác minh điều này.

Trong thời điểm xã hội chú trọng hơn để cuộc sống xanh – tự nhiên, các loại tinh dầu có một sức hấp dẫn như một giải pháp thay thế xanh – an toàn cho nhiều loại mỹ phẩm và chất tẩy rửa công nghiệp. Các sản phẩm chiết xuất từ tinh dầu có nguồn gốc tự nhiên, không có hóa chất tổng hợp, điều này giúp chúng trở thành một giải pháp thân thiện với môi trường mà bạn có thể cảm thấy an toàn khi sử dụng trên da, cho gia đình và trong nhà của mình.

Cách sử dụng tinh dầu

Làm thế nào để bạn sử dụng tinh dầu một cách an toàn và hiệu quả? Cách tốt nhất là sử dụng một trong ba phương pháp đã thảo luận ở trên: hít, bôi hoặc ăn uống.

Lưu ý: mỗi loại tinh dầu là một duy nhất, cơ thể bạn cũng vậy. Do đó, cần lưu ý tới 2 vấn đề sau:

Chỉ nên thử 1 lượng nhỏ để xem cơ thể phản ứng với chúng như thế nào.
Mỗi loại tinh dầu có cách sử dụng khác nhau, không phải tất cả tinh dầu đề có thể đưa vào cơ thể thông qua: hít, bôi lên da, hay ăn uống. Vì vậy, cần đọc cách dùng trên nhãn trước khi sử dụng.

Tuy nhiên, không cần phải là người có kiến thức chuyên sâu mới sử dụng được tinh dầu. Hãy hỏi người bán hàng cách sử dụng tốt nhất để áp dụng và tận hưởng những công dụng mà tinh dầu mang lại.

Cách chọn nhà bán tinh dầu phù hợp

Làm thế nào để bạn chọn đúng loại tinh dầu phù hợp với mình? Khi bạn xác định được loại dầu mình cần, bạn sẽ tìm một công ty mà bạn có thể tin tưởng. Chọn một nhà cung cấp có thể khó khăn. Dưới đây là một số lời khuyên về những gì cần tìm kiếm trong một công ty tinh dầu có uy tín.

Những từ ngữ dễ gây hiểu nhầm

Nhiều công ty sử dụng các thuật ngữ như “tinh khiết” hoặc “trị liệu” hoặc “cấp độ y tế”. Xin lưu ý rằng đây không phải là các thuật ngữ trong ngành. Chúng không có bất kỳ định nghĩa hay tiêu chuẩn cụ thể nào, vì vậy chúng không đem lại bất kì ý nghĩa nào ngoại trừ mục đích của nhà bán hàng.

Tìm nhà bán sử dụng chai thủy tinh tối màu

Tinh dầu sẽ bị biến tính khi đựng trong chai nhựa hoặc trai thủy tinh trong suốt. Vì vậy, tốt nhất bạn nên chọn nhà bán hàng có bao bì thủy tinh tối màu đựng tinh dầu.

Giá thành

Chắc hẳn bạn đã từng nghe câu “Tiền nào của nấy”. Với tinh dầu, đó là sự thật. Giá của từng loại dầu sẽ khác nhau, tùy thuộc vào thời điểm thu hoạch và lượng nguyên liệu thực vật thô cần thiết để sản xuất ra mỗi giọt dầu, phương pháp chiết tách. Dầu càng rẻ thì càng có nhiều khả năng độ tinh khiết không cao.

Ví dụ: tinh dầu gỗ đàn hương có mức giá từ 30-50 triệu/lít trở lên, nhưng tinh dầu sả chanh chỉ từ 500-2tr500/lít vì nguyên liệu gỗ đàn hương mắc và hàm lượng tinh dầu trong gỗ ít, chưa kể cách thức chiết tách vô cùng khó khăn. Ngoài ra, với tinh dầu sả chanh, một nhà sản xuất sử dụng phương pháp ép lạnh & quy mô công nghiệp sẽ có giá bán thấp hơn rất nhiều so với việc chiết tách thủ công….

Hy vọng rằng khi bạn tìm thấy một công ty cung cấp tinh dầu uy tín, họ không chỉ là người bán hàng mà còn đồng hành cùng bạn trong việc hiện thực hóa cuộc sống xanh – lành mạnh.

Bài viết